Prema statističkoj definiciji, hiperuricemija se smatra koncentracija urične (mokraćne) kiseline u serumu iznad 420 µmol/L u muškaraca i iznad 360 µmol/L kod žena.

Prema fizikalno-kemijskoj definiciji, hiperuricemija počinje pri koncentraciji od 416 µmol/L, jer se ispod te koncentracije mokraćna kiselina oslobađa (otapa) od mononatrijevog urata, a iznad te koncentracije nastaje precipitacij kristala. Hiperuricemija je vrlo česta, sa 2-18% u općoj populaciji. Asimtomatska hiperuricemija je obično blaga i može potrajati godinama, a rizik od razvoja nefrolitijaze ili uričnog artritisa u korelaciji je sa visinom serumske razine urata. Danas je znanstveno dokazana povezanost hiperuricemije sa drugim kliničkim entitetima, stoga se povišena razina mokraćne kiseline smatra faktorom rizika za mnoge bolesti, koji su dolje navedeni.

Hiperuricemija i arterijska hipertenzija

1. Prevalencija je hiperuricemije 20-40% kod neliječenih hipertoničara, 50-70% kod liječenih hipertoničara ili onih sa oštećenom renalnom funkcijom
2. Prevalencija gihta 2-12% kod hipertoničara
3. 20-50% pacijenata sa gihtom ima hipertenziju
4. Porast hiperuricemije sa porastom krvnog tlaka

U prilog povezanosti razine urata i krvnog tlaka govore i rezultati nedavne pilot studije: Alopurinol (inhibitor ksantin oksidaze smanjuje konc. urične kiseline u serumu i urinu) dovodi do smanjenja urata i razine krvnog tlaka.

Hiperuricemija i kronična bolest bubrega

Postojanje kronične uratne nefropatije zbog dugotrajne hiperuricemije i odlaganja kristala urata u intersticij bubrega sa posljedičnim bubreznim zatajenjem je ozbiljno poljuljano, te za sada nema čvrstih dokaza za tu teoriju. Akutna urična nefropatija nastaje zbog nakupljanja kristla urata u mokraćnim kanalima, najčešće tijekom mijeloproliferativnih bolesti, liječenja citotoksičnim lijekovima kada dolazi do razaranja stanica (sindrom lize tumora) i priljeva nukleinskih kiselina.

Hiperuricemija i kardiovaskularne bolesti

Nedavni znanstevni dokazi upućuju da je hiperuricemija faktor rizika za ishemijsku bolest srca, a vrlo vjerojatno i za ostale kardiovaskularne bolesti. Danas je dokazana direktna povezanost između serumske razine urata i homocisteina sa aterosklerozom, a Alopurinol u dozi 300 mg smanjuje razinu urata, a normalizacija razine urata poboljšava vaskularnu funkciju.

Moždani udar i periferna arterijska bolest

Poznato je da je hiperuricemija neovisni faktor rizika za moždani udar, a pacijenti sa povišenim uratima imaju lošiji ishod crebrovaskularnog incidenta. Povišena razina urata su faktor rizika za perifernu arterisju bolest, posebno za aterosklerozu karotidne arterije.

Srčano zatajenje

Hiperuricemija je česti nalaz kod kongestivnog srčanog zatajenja, a povišena razina urata je povezana sa lošijim i ozbiljnijim ishodom srčane insuficijencije.

Metabolički sindrom

Serumska razina urata značajno pridonosi razini ukupnog i HDL kolesterola, indeksa tjelesne mase, i sistoličkog tlaka kod djece i adolescenata koji su adipozni, stoga je danas hiperuricemija pouzdan marker tzv. premetabolickog sindroma. Dokazana je pozitivna korelacija između debljine razine urata u krvi, što je posljedica povećane produkacije mokraćne kiseline i smanjenog renalnog klirensa.

Zaključak

S obzirom na danas jasno dokazanu povezanost hiperuricemije i kardiovaskularnih, cerebrivaskularnih bolesti, metaboličkog sindroma, bubrežnih bolesti te arterijske hipertenzije, vrlo je važno provoditi redovne preglede i laboratorijsku analizu razine mokraćne kiseline u krvi kod svog ordinarijusa, sa ciljem smanjenja i eliminacije ovog važnog i opasnog faktora rizika.

Osim higijenjsko-dijetetskih mjera, ostaju nam i lijekovi poput ALOPURINOLA (inhibitor kasantin oksidaze) koji smanjuje koncentraciju urične kiseline u krvi i serumu. Nakon smirenja akutnog napada obično se uzima doza od 100 mg Alopurinola te se postepeno povečava, obično 400-600 mg dnevno.
Terapija: Alopurinol 100 mg do 600 mg dnevno
Literatura: Hyperuricemia and AssociatedDiseases. Rheum Dis Clin N Am 32(2006)275–293