Iznenadna srčana smrt je nagla i neočekivana smrt uzrokovana gubitkom srčane funkcije, a događa se unutar jednog sata od nastupa prvih simptoma.

Prilikom sistematskih pregleda sportaša, između ostalih pretraga treba učiniti i 12 kanalni elektrokardiogram (EKG). EKG može razotkriti različite poremećaje ritma srca koji ne moraju uzrokovati nikakve simptome, a u krajnjim slučajevima neki maligni oblici aritmija (ventrikularna tahiaritmija koja dovede do poremećaja srca kao pumpe i prestanka cirkulacije) mogu dovesti, na žalost, do nagle srčane smrti. Iznenadna srčana smrt je nagla i neočekivana smrt uzrokovana gubitkom srčane funkcije, a događa se unutar jednog sata od nastupa prvih simptoma.

Procjenjuje se da od nagle srčane smrti godišnje umire 0,7 do 3 sportaša na 100000 u skupini sportaša mlađih od 35 godina. Učestalost nagle srčane smrti se sa dobi povećava. Stoga je najvažnija prevencija ovakvog fatalnog neželjenog događaja.

Mnogi poremećaji srčanog ritma koji mogu dovesti do nagle srčane smrti mogu se otkriti snimanjem EKG-a. EKG-om možemo razotkriti i različite strukturne anomalije srca koje uzrokuju aritmije.

Učestali i kompleksni oblici ventrikularnih ekstrasistola (VES) su najčešći uzrok nagle srčane smrti kod sportaša koji u podlozi ne moraju bolovati od kardiovaskularne bolesti. Kod većine ljudi, pa i kod sportaša, ventrikularne ekstrasistole (prijevremeni impulsi iz srčane klijetke) su asimptomatske. Kad se VES otkriju pomoću EKG-a, treba odrediti njihov oblik, formu, iz kojeg dijela srčane klijetke potječu. U daljnjoj dijagnostici potrebno je učiniti sve slikovne i funkcionalne pretrage srca kojima se može otkriti da li postoji srčana bolest kao uzrok VES ili se radi o idiopatskim VES bez srčane bolesti. U evaluaciji VES uzima se detaljna bolesnikova anamneza (osobna, obiteljska. Treba provjeriti da li sportaš uzima kakva stimulativna sredstva, da li boluje od neke druge bolesti. U dijagnostičkoj obradi se preporučuju sljedeće pretrage: ultrazvuk (UZV) srca (procjenjuje se postojanje strukturne bolesti srca, funkcija srca), magnetna rezonaca (MR) srca (u svrhu dijagnostike kardiomiopatija, aritmogene displazije desne klijetke), jednodnevni ili višednevni holter srca, stres test, test opterećenja (ergometrija). Ovisno o rezultatima ovih dijagnostičkih pretraga određuje se potreba za daljnjim pretragama: elektrofiziologija srca, genetska testiranja, koronarografija.

Ukoliko se u holteru srca nađe manje od 2000/24h VES, te ukoliko se broj VES smanjuje prilikom tjelesnog opterećenja i ne ustanovi se strukturna bolest srca, dozvoljeno je daljnje bavljenje sportskim aktivnostima uz redovite periodične kontrole.

Ukoliko se u holteru ustanovi više od 2000/24h VES, osobito ako su one polimorfne (različitog oblika, iz različitih dijelova klijetki), te im se broj povećava s tjelesnim aktivnostima, u 30-tak% takvih slučajeva se otkrije u podlozi strukturna bolest srca. Svakako je kod ovih sportaša potrebna dodatna kardiološka obrada: MR srca i elektrofiziologija srca. U slučajevima strukturne bolesti srca potrebne su redovite kardiološke kontrole u periodima od 3 do 6 mjeseci uz poštedu od sportskih treninga i natjecanja. Najčešći uzrok nagle srčane smrti kod sportaša su nasljedni aritmogeni poremećaji i koronarna bolest srca prirođena ili stečena). Nasljedni aritmogeni poremećaji nastaju u slučajevima sljedećih bolesti srca: kardiomiopatije (hipertrofična, dilatativna, „spužvasta“ ili nekompaktna, aritmogena displazija desne klijetke), Brugada sindrom, kanalopatije (primarni poremećaji električnih impulsa i njihova provođenja), sarkoidoze i miokarditisa. Ovi uzroci su češći kod mlađih sportaša. Kod sportaša iznad 30-35 godina života češće se kao uzrok značajnih ventrikularnih poremećaja ritma nalazi koronarna bolest srca. Stoga je u toj dobnoj skupini veoma važno ustanoviti postojanje kardiovaskularnih rizičnih čimbenika, učiniti EKG, ergometriju, a ovisno o rezultatima ovih pretraga indicira se daljnja obrada: funkcionalni stres test, CT koronarografija ili invazivna koronarografija.

Liječenje je uspješno za većinu srčanih bolesti, a može se sastojati od zabrane izrazitih tjelesnih opterećenja, uzimanja različitih lijekova, invazivnih zahvata na srcu, a u pojedinim slučajevima u prevenciji nagle srčane smrti ugrađuje se u srce kardioverter defibrilator.