Sjögrenov sindrom (SS)  je autoimuna bolest koju karakterizira suhoća očiju i usne šupljine. U autoimunim bolestima dolazi do abnormalne proizvodnje antitijela u krvi.

Što je SS i kod koga se javlja?

Sjögrenov sindrom (SS)  je autoimuna bolest koju karakterizira suhoća očiju i usne šupljine. U autoimunim bolestima dolazi do abnormalne proizvodnje antitijela u krvi koja su usmjerene protiv vlastitog tkiva i organa, što znači da imunološki sustav napada vlastito tijelo. Zadaća imunološkog sustava jest obrana organizma od virusa i bakterija. No, kod Sjögrenovog sindroma dolazi do napada  imunološkog sustava na tkivo žlijezda slinovnica koje proizvode slinu i suznih žlijezda koje proizvode suze. U navedenom žljezdanom tkivu dolazi do upale, te posljedično tome do smanjene proizvodnje suza i sline što dovodi do glavnih simptoma bolesti, kao što su suha usta i suhe oči. SS je dobio naziv po švedskom oftalmologu Henriku Sjögrenu koji je prvi opisao ovaj sindrom početkom dvadesetog stoljeća.

Razlikujemo dva oblika SS: primarni (pSS) i sekundarni (sSS) Sjögrenov sindrom.

Primarni Sjögrenov sindrom opet dijelimo na dva oblika, onaj koji zahvaća žlijezde (žljezdani oblik pSS-a) i onaj koji zahvaća druge organe (izvanžljezdani oblik pSS-a).

Kod žljezdanog oblika pSS-a su najčešće zahvaćene suzne žlijezde i žlijezde slinovnice, ali i žlijezde u koži, te sluznica dišnog, probavnog i mokraćno-spolnog sustava. Očituje se suhim očima i ustima, oštećenjem glasa, učestalim gnojnim upalama zaušnih žlijezda, bronhitisom, gastritisom, učestalim infekcijama mokraćnog sustava i suhoćom kože.

Dok su kod izvanžljezdanog oblika pSS-a najčešće zahvaćeni sustav za kretanje i koža, pluća, bubrezi, jetra, limfni i živčani sustav. Stoga simptomi ovog podtipa bolesti mogu varirati od bolova i upale u zglobovima i mišićima, upala pluća i bubrega, povećanom jetrom i slezenom do oštećenja u mozgu i perifernim živcima.

Sekundarni oblik Sjögrenovog sindroma je uvijek udružen s drugim autoimunim bolestima i to najčešće s reumatoidnim artritisom (RA), sustavnim eritemskim lupusom (SLE), sklerodermijom (SScl), Hashimotovim tireoiditisom i  primarnom bilijarnom cirozom (PBC).

Uzroci i proces nastanka bolesti

Sjögrenov sindrom se najčešće javlja u srednjoj životnoj dobi, između 40 i 60 godine života. Učestalije se javlja kod žena i to čak 90% bolesnika sa SS su osobe ženskog spola. Javlja se u oko 1.1% opće populacije. SS djelomično može biti i nasljedna bolest, a povezana je s pojavom pozitivnih antigena HLA B8 i DR3. Osobe u čijim obiteljima postoje oboljeli od drugih autoimunih bolesti, kao što su sustavni eritemski lupus (SLE), bolesti štitnjače ili tip l. dijabetes, češće obolijevaju od SS-a. Od mogućih uzroka bolesti često se navode i virusne infekcije uzrokovane Ebstein-Barrovim virusom, Humanim herpes virusom 6, virusom C hepatitisa i Citomegalovirusom. Navedeni virusi dovode do promijene antigena na površini epitelnih stanica suznih žlijezda i žlijezda slinovnica, koji onda uzroku aktivaciju imunološkog sustava koji proizvodi antitijela na navedene žlijezde. Od ostalih faktora koji utječu na pojavu SS-a valja naglasiti osobe tretirane silikonskim inekcijama, određena antitijela (Ro i La), te nedostatak adrenalnih i gonadalnih hormona.