ULTRAZVUK BUBREGA – OSNOVNO

Sam naziv „radiološke pretrage“ znači da govorimo o pretragama koje izvode radiolozi na Klinikama i  Zavodima za radiologiju. Urolozi također izvode ultrazvučnu pretragu urotrakta, ali samo u okvirima svoje, urološke (kirurške) struke. Ovdje se općenito radi o tzv. slikovnim metodama (engl. imaging), a, kolokvijalno rečeno, tim radiološkim tehnikama se „slikaju bubrezi“.  Postoji nekoliko raznih tehnika snimanja bubrega – ultrazvuk, urografija, CT-urografija, scintigrafija, magnetska rezonanca (MR), angiografija … Ovdje ćemo sada  govoriti samo o  ultrazvuku – najčešćoj, najpopularnijoj i, od pacijenata, najbolje prihvaćenoj metodi.

Ultrazvuk bubrega je bezbolna i potpuno bezopasna te bezbolna tehnika prikaza morfologije bubrega koja ne uključuje ionizacijsko zračenje. Ona se izvodi najčešće kao dio opsežnije ultrazvučne pretrage – ultrazvuk abdomena. Za pretragu je potrebna određena priprema jer su zrak u crijevima i obilnija količina masnog tkiva „neprijatelji ultrazvuka“. Distenzija (razvlačenje) crijeva zrakom i masno tkivo, naime, otežavaju vizualizaciju organa i interpretaciju nalaza. Ultrazvuk nam govori samo o morfologiji (izgledu) organa, dok o funkciji ne govori ništa ili možemo, tek posredno, nešto o funkciji okvirno zaključiti. Tako na primjer, ako vidimo mali, skvrčeni bubreg možemo pretpostaviti da on radi vrlo slabo ili ne radi uopće. Toj pretpostavci ići će u prilog i nalaz kompenzacijskog povećanja drugog. Pa ipak, naglašavam još jednom: o funkciji bubrega temeljem ultrazvučnog pregleda ne treba procjenjivati – tome ultrazvuk ne služi.

Ultrazvukom se prikazuje se postojanje, smještaj, oblik i veličina bubrega. Pored toga, opisuje se debljina i struktura parenhima (tkiva samog bubrega) i izgled tzv. „centralnog kompleksa“ gdje su smješteni kanalni sustav bubrega i krvne žile. Nadalje, opisuje se je li taj kanalni sustav dilatiran (proširen) ili nije te postoje li unutar njega odjeci konkremenata. Za konkremente manje od 5 mm ultrazvuk je relativno nepouzdana metoda jer se isto tako može raditi i o kalcifikacijama u stjenci krvnih žila, a ne o konkrementu, osobito u starijih bolesnika. Ultrazvuk može relativno jasno prikazati i promjene parenhima u smislu ciste i/ili tumora bubrega. Za bilo kakvu detaljniju analizu i razlikovanje, osobito ako se radio o tzv. kompleksnoj cisti ili pak tumoru bubrega, potrebna je kompjutorizirana tomografija (CT).

U praksi urologa ultrazvučni pregled bubrega se najčešće izvodi sa ciljem utvrđivanja postoji li dilatacija kanalnog sustava ili ne, je li ona samo na jednom od bubrega ili je obostrana, je li simetrična itd. Detaljnije ultrazvučne analize prepuštamo radiolozima zbog bolje opreme, ali i većeg znanja i iskustva u detaljnijoj interpretaciji ultrazvučne slike. Spomenuta dilatacija kanalnog sustava upućuje na postojanje neke vrste opstrukcije protoku urina i utoliko bolesnik s takvim nalazom predstavlja kirurškog (urološkog) bolesnika dok se uzrok i narav dilatacije ne razjasni. Najčešće se radi o konkrementu, a znatno rjeđe o drugim uzrocima opstrukcije i posljedične dilatacije kanalnog sustava bubrega.